Marguerite Porete (circa 1250 – 1310) was een christelijke mystieke schrijfster en dichteres. Haar boek Le Miroir des simples âmes anéanties, over de liefde voor God, schokte de kerk van die tijd. Tegenwoordig wordt het steeds meer beschouwd als een belangrijk werk uit de Middeleeuwen. Ze kwam oorspronkelijk uit Henegouwen en waarschijnlijk uit Valenciennes en werd rond 1250 geboren. We hebben geen informatie over haar familie of haar jeugd, maar Marguerite gaf blijk van een solide theologische en seculiere cultuur.
Marguerite werd beschouwd als een begijn, een groep vrouwen die meestal alleenstaand of weduwe waren en religieuze lekengemeenschappen vormden.
Begijnen waren wijdverspreid in Vlaanderen en leefden volgens een monastieke regel, maar legden geen eeuwige geloften af. Ze woonden in begijnhoven. Ze woonden in begijnhoven (zoals die in Brugge), bestaande uit kleine individuele huizen rond een centrale tuin en een kerk.
De begijnen genoten van een grote vrijheid en bevrijdden zich van de mannelijke overheersing terwijl ze in de wereld bleven leven, in de steden. Bovendien stonden ze als lekenvrouwen niet onder het gezag van de kerk en deze vrouwelijke vrijheid stoorde het instituut al snel.
Rond 1290 publiceerde Marguerite Porete haar boek Le Miroir des âmes simples anéanties et qui ne demeurent seulement en vouloir et désir d’amour. Het gaat over goddelijke liefde. Ze schreef dit mystieke werk van theologie en poëzie in de volkstaal (langue d’oïl) om het toegankelijker te maken, in plaats van in het Latijn zoals gebruikelijk was.
Dit zeer avant-gardistische boek kende al snel succes en schandaal. De kerk zag het als een poging om het instituut af te schaffen en de fundamenten ervan aan te vallen, waaronder de sacramenten. De status van de auteur als begijn en haar feitelijke vrijheid konden haar alleen maar schaden.
EEN BRANDSTAPEL OP DE PLACE D’ARMES VOOR HAAR BOEKEN, EEN BRANDSTAPEL IN PARIJS VOOR HAAR.
Haar boek werd al in 1300 veroordeeld wegens ketterij en in 1306 liet de bisschop van Cambrai, Gui de Colle Medio, een exemplaar op de brandstapel gooien op de Place d’Armes in Valenciennes. Ondanks deze eerste veroordeling trok Marguerite haar boek niet in en bleef ze het verspreiden. Vervolgens werd ze door de bisschop van Chalons aangeklaagd bij de inquisitie. Het proces leidde tot een dubbele veroordeling van het boek en de auteur.
Op 1 juni 1310, drie weken na de executie van vierenvijftig Tempeliers, werd Marguerite Porete levend verbrand op de Place de Grève in Parijs. Haar boek is bewaard gebleven in een 15e-eeuws manuscript waarin de oorspronkelijke tekst is gemoderniseerd.
LITOGRAFIE – KANTWERKSTERS IN HET BEGIJNHOF
1914 – Simone Veil Mediatheek – Lucien Jonas – Anzin, 1880 – Parijs, 1947
Het detail van de litho van Lucien Jonas toont kantwerksters in de omheining van het begijnhof van Valenciennes. Dit werk werd gebruikt om de poster te illustreren voor het gala dat op 18 april 1926 werd gehouden ten behoeve van de kantschool.
